Tchogha Zanbil
Uitstekende universele waarde
Korte synthese
Gelegen in het oude Elam (tegenwoordig de provincie Khuzestan in het zuidwesten van Iran), Tchogha Zanbil (Dur Untash, of de stad Untash, in Elamitische) werd gesticht door de Elamitische koning Untash-Napirisha (1275-1240 BCE) als het religieuze centrum van Elam. Het belangrijkste element van dit complex is een enorme ziggurat gewijd aan de Elamitische godheden Inshushinak en Napirisha. Het is de grootste ziggurat buiten Mesopotamië en de best bewaarde van dit type trapsgewijs piramidevormig monument. De archeologische vindplaats Tchogha Zanbil is een uitzonderlijke uitdrukking van de cultuur, overtuigingen, en rituele tradities van een van de oudste inheemse volkeren van Iran. Onze kennis van de architectonische ontwikkeling van de middelste Elamitische periode (1400-1100 vGT) komt van de ruïnes van Tchogha Zanbil en van de hoofdstad Susa, 38 km ten noordwesten van de tempel).
De archeologische vindplaats Tchogha Zanbil beslaat een uitgestrekt, dorre plateau met uitzicht op de rijke vallei van de rivier de Ab-e Diz en zijn bossen. Een "heilige stad" voor de residentie van de koning, het werd nooit voltooid en er woonden slechts een paar priesters totdat het werd verwoest door de Assyrische koning Assurbanipal omstreeks 640 vGT. Het complex werd beschermd door drie concentrische omheiningsmuren:een buitenmuur van ongeveer 4 km in omtrek die een enorm complex van woningen en de koninklijke wijk omsluit, waar drie monumentale paleizen zijn opgegraven (een wordt beschouwd als een grafpaleis dat de overblijfselen bedekt van ondergrondse bakstenen bouwwerken met de graven van de koninklijke familie); een tweede muur die de tempels beschermt (Temenus); en de binnenste muur die het brandpunt van het ensemble omsluit, de ziggoerat.
De ziggurat was oorspronkelijk 105,2 m aan elke kant en ongeveer 53 m hoog, in vijf niveaus, en werd gekroond met een tempel. Modderbaksteen was het basismateriaal van het hele ensemble. De ziggurat kreeg een gevel van gebakken bakstenen, waarvan een aantal spijkerschrifttekens hebben die de namen van goden in de Elamitische en Akkadische talen geven. Hoewel de ziggurat nu slechts 24,75 m hoog is, minder dan de helft van de geschatte oorspronkelijke hoogte, de staat van bewaring is onovertroffen. Studies van de ziggurat en de rest van de archeologische vindplaats van Tchogha Zanbil met andere tempels, woningen, graf-paleizen, en waterreservoirs hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan onze kennis over de architectuur van deze periode van de Elamieten, wiens oude cultuur voortduurde tot in het opkomende Achaemenidische (Eerste Perzische) rijk, die het aanzien van de beschaafde wereld in die tijd veranderde. Criterium (iii): De ruïnes van Susa en van Tchogha Zanbil zijn de enige getuigenissen van de architectonische ontwikkeling van de middelste Elamitische periode (1400-1100 v.Chr.).
Criterium (iv):De ziggurat bij Tchogha Zanbil is tot op de dag van vandaag het best bewaarde monument van dit type en het grootste buiten Mesopotamië. Integriteit
Binnen de grenzen van het onroerend goed bevinden zich alle elementen en componenten die nodig zijn om de buitengewone universele waarde van het onroerend goed tot uitdrukking te brengen, inclusief, onder andere, de concentrische muren, de koninklijke wijk, de tempels, verschillende afhankelijkheden, en de ziggoerat. Vrijwel geen van de verschillende bouwkundige elementen en ruimtes is verwijderd of heeft grote schade opgelopen. De integriteit van het landschap en de levensstijl van de inheemse gemeenschappen is grotendeels beschermd door de afwezigheid van stedelijke gebieden.
Geïdentificeerde bedreigingen voor de integriteit van het onroerend goed zijn onder meer zware regenval, die een schadelijk effect kunnen hebben op blootgestelde lemen constructies; een verandering in de loop van de rivier Ab-e Diz, die de buitenmuur bedreigt; teelt en verwerking van suikerriet, die het traditionele landgebruik hebben veranderd en de lucht- en watervervuiling hebben doen toenemen; en ontbossing van de rivierdalen. Bezoekers mochten in 2002 de ziggurat niet beklimmen, en er is een verlichtingssysteem geïnstalleerd en er zijn bewakers op de locatie gestationeerd om deze te beschermen tegen illegale opgravingen.
authenticiteit
De historische monumenten van de archeologische vindplaats Tchogha Zanbil zijn authentiek in termen van vorm en ontwerp, materialen en stof, en locaties en setting. Er zijn verschillende instandhoudingsmaatregelen genomen sinds de oorspronkelijke opgravingen van de site tussen 1946 en 1962, maar gewoonlijk hebben ze de historische authenticiteit ervan niet aangetast.
Beveiligings- en beheervereisten
Tchogha Zanbil stond op de nationale lijst van Iraanse monumenten als artikelnr. 895 op 26 januari 1970. Relevante nationale wet- en regelgeving met betrekking tot het onroerend goed omvat de National Heritage Protection Law (1930, bijgewerkt 1998) en het Wetsvoorstel van 1980 ter voorkoming van clandestiene opgravingen en illegale opgravingen. Het ingeschreven Werelderfgoed, die eigendom is van de regering van Iran, en de bufferzone worden beheerd door het Iraanse Cultureel Erfgoed, Handicrafts and Tourism Organization (die wordt beheerd en gefinancierd door de regering van Iran). In 2003 is een Beheerplan opgesteld dat sindsdien is uitgevoerd. Planning voor toeristisch management, landschapsarchitectuur, en de noodevacuatie voor het pand is voltooid en de implementatie was in 2013 aan de gang. Een onderzoekscentrum heeft dagelijks maandelijks, en jaarlijkse controle van het onroerend goed sinds 1998. Financiële middelen voor Tchogha Zanbil worden verstrekt via nationale begrotingen.
Instandhoudingsactiviteiten zijn ondernomen in een algemeen kader, inclusief de ontwikkeling van wetenschappelijke onderzoeksprogramma's; alomvattende instandhouding van het onroerend goed en zijn natuurhistorische context; uitbreiding van het natuurbehoudprogramma naar de omgeving; concentratie op het betrekken van het publiek en gouvernementele organisaties en agentschappen; en het geven van speciale aandacht aan programma's voor training en presentatie (met als doel het ontwikkelen van cultureel toerisme) gebaseerd op duurzame ontwikkeling. Doelstellingen zijn onder meer onderzoeksprogramma's en bevordering van een cultuur voor natuurbehoud; wetenschappelijke en alomvattende instandhouding van het onroerend goed en de omgeving; en ontwikkeling van opleidings- en introductieprogramma's.
Om de buitengewone universele waarde van het onroerend goed in de loop van de tijd te behouden, moet een transparant en regelmatig financieringssysteem worden gecreëerd, het gebruik van efficiënte en duurzame managementsystemen, ondersteuning van continue bescherming en presentatie, genieten van de publieke steun en leven geven aan het pand, het hanteren van een "minimale interventie" -aanpak, en met respect voor de integriteit en authenticiteit van het onroerend goed en zijn omgeving. In aanvulling, eventuele openstaande aanbevelingen van eerdere missies van deskundigen naar het onroerend goed moeten worden aangepakt.
