Gonbad-e Qābus
Uitstekende universele waarde
Korte synthese
Zichtbaar vanaf grote afstanden in de omliggende laaglanden nabij de oude hoofdstad Ziyarid, Jorjan, de 53 meter hoge Gonbad-e Qābus-toren domineert de stad die in het begin van de 20e eeuw rond de basis werd aangelegd. De holle cilindrische schacht van ongeglazuurde gebakken baksteen van de toren loopt taps toe van een ingewikkeld geometrisch plan in de vorm van een tienpuntige ster naar een kegelvormig dak. Twee omringende Kufic-inscripties herdenken Qābus Ibn Voshmgir, Ziyarid heerser en literatoren als de oprichter in 1006 na Christus.
De toren is een uitstekend voorbeeld van vroeg-islamitisch innovatief constructief ontwerp op basis van geometrische formules die grote hoogte bereikten in dragend metselwerk. De kegelvormige dakvorm werd een prototype voor graftorens en andere herdenkingstorens in de regio, die een architecturale culturele uitwisseling vertegenwoordigen tussen de Centraal-Aziatische nomaden en de oude Iraanse beschaving.
Criterium (i):Gonbad-e Qābus is een meesterwerk en uitstekende prestatie in de vroege islamitische baksteenarchitectuur vanwege de structurele en esthetische kwaliteiten van zijn specifieke geometrie.
Criterium (ii):De kegelvormige vorm van Gonbad-e Qābus is belangrijk als prototype voor de ontwikkeling van graftorens in Iran, Anatolië en Centraal-Azië, vertegenwoordigen architecturale culturele uitwisseling tussen de Centraal-Aziatische nomaden en de oude Iraanse beschaving.
Criterium (iii):Gonbad-e Qābus is een uitzonderlijk bewijs van de kracht en kwaliteit van de Ziyarid-beschaving die in de 10e en 11e eeuw een groot deel van de regio domineerde. Gebouwd voor een emir die ook schrijver was, het markeerde het begin van een regionale culturele traditie van monumentale grafbouw, ook voor de literatoren.
Criterium (iv):Het monument is een uitstekend voorbeeld van een islamitische herdenkingstoren waarvan het innovatieve structurele ontwerp de uitzonderlijke ontwikkeling van wiskunde en wetenschap in de moslimwereld aan het begin van het eerste millennium na Christus illustreert.
Integriteit
Het pand drukt zijn waarde uit als een uitzonderlijke geometrische structuur en icoon in het kleine stadje Gonbad-e Qābus, duidelijk zichtbaar vanuit vele richtingen. Het blijft kenmerken van een islamitisch herdenkingsmonument uitdrukken dat tradities van Centraal-Azië en Iran combineert. De buitenflenzen en opschriftbanden zijn in goede staat, maar het inbrengen van de helling en het ontwerp van de keermuur op de heuvel hebben de vorm van de heuvel waarop het staat enigszins beschadigd.
authenticiteit
Het monument behoudt zijn vorm en vormgeving, materialen, visuele dominantie in het landschap, en gaat verder als een heilige plaats bezocht door lokale mensen en buitenlanders, en als een focus voor traditionele evenementen.
Beveiligings- en beheervereisten
Gonbad-e Qābus wordt beschermd door de wet voor de bescherming van het nationaal erfgoed (1930) en werd in 1975 ingeschreven op de Iraanse lijst van nationale monumenten als nummer 1097. Regelgeving met betrekking tot het onroerend goed bepaalt dat schadelijke activiteiten verboden zijn en dat elke interventie, inclusief archeologisch onderzoek, restauratie en werken aan de site moeten worden goedgekeurd door het Iraans cultureel erfgoed, Handwerk en Toerisme Organisatie (ICHHTO). De graftoren en het omliggende gebied worden gezamenlijk beheerd door de gemeente en ICHHTO in overeenstemming met het Masterplan voor de stad Gonbad-e Qābus (1989) en het gedetailleerde plan (2009), die tot doel hebben de historische en visuele kenmerken van de stad te behouden. Beschermingsmaatregelen die de hoogten in de bufferzone en de landschapszone beheersen, worden ondersteund door het Masterplan. Het beheersplan moet worden uitgebreid met een instandhoudingsprogramma.
