Masjed-e Jāmé van Isfahani
Uitstekende universele waarde
Korte synthese
Masjed-e Jāme' is de oudste vrijdag (gemeente) moskee in Iran, gelegen in het historische centrum van Isfahan. Het monument illustreert een opeenvolging van architecturale constructie en decoratieve stijlen uit verschillende perioden in de Iraanse islamitische architectuur, die 12 eeuwen beslaan, meest overwegend de Abbasiden, koop, Seljuq, Ilkhanid, Muzzafarid, Timurid en Safavid tijdperken. Na de Seljuq-uitbreiding en de karakteristieke introductie van de vier iwans (Chahar Ayvān) rond de binnenplaats en twee buitengewone koepels, de moskee werd het prototype van een kenmerkende islamitische bouwstijl.
Het prototypekarakter wordt goed geïllustreerd in de vroegste dubbelwandige geribbelde Nezam al-Molk-koepel, het eerste gebruik van de vier iwan (Chahar Ayvān) typologie in de islamitische architectuur, evenals het leerboekkarakter van de Masjed-e Jāme' als een compilatie van islamitische bouwstijlen. De Masjed-e Jāme' van Isfahan is een uitstekend voorbeeld van innovatie in architecturale aanpassing en technologie die werd toegepast tijdens de restauratie en uitbreiding van een eerder moskeecomplex tijdens het Seljuq-tijdperk, die tijdens latere islamitische perioden verder is vergroot door toevoeging van hoogwaardige uitbreidingen en decoratie.
Criterium (ii):Masjed-e Jāme is het eerste islamitische gebouw dat de vier iwan (Chahar Ayvān) binnenplaatsindeling van Sassanidische paleizen aanpaste aan islamitische religieuze architectuur en daarmee het prototype werd voor een nieuwe lay-out en esthetiek in moskeeontwerp. De Nezam al-Molk-koepel is de eerste dubbelwandige geribbelde koepelstructuur in het islamitische rijk, die nieuwe technische vaardigheden introduceerde, waardoor meer uitgebreide koepelconstructies in latere moskee- en grafcomplexen mogelijk waren. Op basis van deze twee elementen, de Masjed-e Jāme is een erkend prototype voor moskeeontwerp, lay-out en koepelconstructie, waarnaar in verschillende latere tijdperken en regio's van de islamitische wereld werd verwezen.
Integriteit
De Masjed-e Jāme' bevat een continue opeenvolging van islamitische bouwstijlen, waarvan de meest prominente dateren uit de Seljuq-periode. De overblijfselen uit het Seljuq-tijdperk, vooral de belangrijkste elementen van het grondplan, de vier iwans, en de twee koepels zijn voldoende om de vorderingen in de moskee- en koepelarchitectuur die destijds zijn gemaakt te illustreren. De grenzen van het pand zijn voldoende om het hele moskeecomplex met al zijn uitbreidingen en belangrijke functies in de tijd te omvatten. Echter, de integriteit van het vastgoed is zeer kwetsbaar voor ontwikkelingsprojecten in de omgeving. Om deze reden, elk voorgesteld project moet zorgvuldig worden beoordeeld op basis van uitgebreide erfgoedeffectbeoordelingen en de historische setting en stedelijke proporties rond de Masjed-e Jāme' respecteren.
authenticiteit
De meeste elementen van de moskee, in het bijzonder de vier iwans en de koepels Malek al-Molk en Taj al-Molk, zijn authentiek van materiaal, ontwerp en locatie. Restauraties en een reconstructie, die noodzakelijk werd na een luchtaanval in 1984, naar behoren zijn uitgevoerd, met traditioneel vakmanschap en materialen. Een van de belangrijkste aspecten van authenticiteit is de functie van de Masjed-e Jāme' van Isfahan, zowel als moskee, die nog steeds wordt gebruikt voor gebeden, en als onderdeel van de historische bazaarstof van Isfahan. Gehecht aan en toegankelijk vanaf het stratennetwerk van het bazaargebied, de moskee heeft een belangrijke setting, waarvan de authenticiteit zeer kwetsbaar is voor veranderingen in het stedelijk karakter. Om de authenticiteit van geest en gevoel te respecteren, de museale functie van Masjed-e Jāme’ moet gevoelig blijven voor het religieuze gebruik, zowel qua vormgeving van informatiepanelen als bezoekersaantallen.
Beveiligings- en beheervereisten
Masjed-e Jāme' van Isfahan is aangewezen als nationaal monument (nr. 95 van 1932) overeenkomstig artikel 83 van de Grondwet van de Islamitische Republiek Iran (1920). Evenzo wordt de bufferzone beschermd door voorschriften die zijn opgesteld door het Iraans cultureel erfgoed, handwerk- en toerismeorganisatie (ICHHTO), na een kabinetsbesluit dat in 2001 werd aangenomen, waarin is bepaald dat bufferzones onder de nationale wetgeving vallen. Nog, het is essentieel dat het aangewezen eigendom en de bufferzone worden geïntegreerd in de bestemmingsplannen en het stedenbouwkundig masterplan van Isfahan, evenals een continue samenwerking tussen de ICHHTO en de verantwoordelijke gemeentelijke autoriteiten is gevestigd.
Het beheer van het vastgoed wordt gecoördineerd door drie instanties, een stuurgroep, een technisch comité en het sitebeheerbureau. De stuurgroep bestaat uit vertegenwoordigers van de ICHHTO, de Vaqf-autoriteiten, de gouverneur en burgemeester van Isfahan, evenals gerenommeerde deskundigen, en het is verantwoordelijk voor het toezicht op de bescherming en het behoud van de site. De Technische Commissie heeft de bevoegdheid om gedetailleerde projectplannen en werkschema's te herzien en goed te keuren en controleert regelmatig de voortgang van het werk. Het sitebeheerbureau is verantwoordelijk voor de dagelijkse coördinatie en het toezicht op de activiteiten. Op het moment van inschrijving bevindt het zich in de buurt van de Masjed-e Jāme', maar is bezig met het verhuizen naar een permanente basis in het moskeecomplex.
Een geïntegreerd conserverings- en beheersplan voor het onroerend goed, die secties bevat over gevoelig bezoekersbeheer en strategieën voor risicoparaatheid, met hoge prioriteit moeten worden ontwikkeld en aangenomen.
