Historisch centrum van Wenen
Uitstekende universele waarde
Korte synthese
Wenen, gelegen aan de rivier de Donau in het oosten van Oostenrijk, ontwikkeld van vroege Keltische en Romeinse nederzettingen tot een middeleeuwse en barokke stad, uiteindelijk de hoofdstad van het Oostenrijks-Hongaarse rijk. Het speelde een essentiële rol als het leidende Europese muziekcentrum, gastheer van grote persoonlijkheden in de ontwikkeling van muziek van de 16e tot de 20e eeuw, met name het Weense classicisme en de romantiek, het consolideren van de reputatie van Wenen als de 'muzikale hoofdstad' van Europa. Wenen is ook rijk aan architecturale ensembles, met name barokke herenhuizen en tuinen, evenals het laat 19e-eeuwse Ringstrasse-ensemble met grote gebouwen, monumenten, en parken. Het pand bestaat uit de middeleeuwse kern van de stad (gebaseerd op de Romeinse nederzetting), de belangrijkste barokensembles met hun axiale lay-outs, en de Gründerzeit-constructies uit het begin van de moderne tijd.
Aan het begin van de 12e eeuw breidde de nederzetting zich uit buiten de Romeinse verdedigingswerken, die werden gesloopt. Tijdens de Ottomaanse conflicten in de 16e en 17e eeuw, de middeleeuwse stadsmuren, die een veel groter gebied omringde, werden herbouwd en van bastions voorzien. Dit bleef de kern van Wenen totdat de middeleeuwse muren in de tweede helft van de 19e eeuw werden afgebroken. De binnenstad bevat een aantal middeleeuwse gebouwen, waaronder het Schottenkloster, het oudste klooster van Oostenrijk, de kerken van Maria am Gestade (een van de belangrijkste gotische bouwwerken), Michaëlkerk, Minoritenkirche en Minoritenkloster uit de 13e eeuw, en de Stephansdom, die dateert uit de 14e en 15e eeuw. In dezelfde periode werden ook burgerensembles gebouwd, zoals de eerste delen van het Hofburgpaleis. Terwijl de kloostercomplexen over het algemeen van steen waren gebouwd, deel gaan uitmaken van de verdedigingswerken van de middeleeuwse stad, de woonwijken waren van hout en hadden regelmatig te maken met branden.
in 1683, Wenen werd de hoofdstad van het Habsburgse rijk en ontwikkelde zich snel, uitgroeien tot een indrukwekkende barokke stad. Het barokke karakter kwam vooral tot uiting in de grote paleisindelingen zoals Paleis Belvedere en het tuinensemble. Een groeiend aantal nieuwe paleizen werd gebouwd door adellijke families, veel bestaande middeleeuwse gebouwen, kerken, en kloosters werden veranderd en kregen barokke kenmerken, en toevoegingen werden gedaan aan representatieve administratieve gebouwen. Verschillende historische Weense gebouwen worden nu geassocieerd met de residenties van belangrijke persoonlijkheden zoals Mozart, Beethoven, en Schubert, toen de stad een essentiële rol speelde als toonaangevend Europees muziekcentrum.
Een nieuwe fase in de geschiedenis van Wenen vond plaats toen de 34 buitenwijken werden opgenomen in de stad en de keizer opdracht gaf tot de sloop van de vestingwerken rond de binnenstad. Van de gelegenheid werd gebruik gemaakt om een van de belangrijkste 19e-eeuwse ensembles in de geschiedenis van de stedenbouw te creëren, die de rest van Europa in deze cruciale periode van sociale en economische ontwikkeling sterk hebben beïnvloed. in 1874, het Hofburgcomplex werd uitgebreid met de toevoeging van de Neue Hofburg, een ‘keizerlijk forum’, en samengevoegd met grote museumcomplexen tot één ensemble. Het Burgtheater, parlement, Stadhuis, en universiteit vormden een ander ensemble dat met deze structuren verbonden was. Hieraan werd het operagebouw toegevoegd, evenals een groot aantal openbare en particuliere gebouwen langs de Ringstrasse, op de lijn van de afgebroken stadsmuren. De late 19e en vroege 20e eeuw getuigen van verdere creatieve bijdragen van Weense ontwerpers, artiesten, en architecten in de periode van de Jugendstil (Art Nouveau), de afscheiding, en de vroegmoderne beweging in de architectuur.
Criteria (ii) :De stedenbouwkundige en architecturale kwaliteiten van het historische centrum van Wenen zijn een uitstekende getuigenis van een voortdurende uitwisseling van waarden gedurende het tweede millennium.
Crit e rio n (iv) :Drie sleutelperiodes van Europese culturele en politieke ontwikkeling – de Middeleeuwen, de barokperiode, en de Gründerzeit - worden uitzonderlijk goed geïllustreerd door het stedelijke en architecturale erfgoed van het historische centrum van Wenen.
Crit e rio n (vi):Sinds de 16e eeuw wordt Wenen algemeen erkend als de muzikale hoofdstad van Europa.
Integriteit
Binnen de grenzen van het 371 hectare grote historische centrum van Wenen bevinden zich alle attributen die de buitengewone universele waarde behouden, inclusief de architecturale en stedelijke kwaliteiten en lay-out, en die de drie belangrijkste ontwikkelingsfasen illustreren - middeleeuws, Barok, en de Gründerzeit – die symbool staan voor de Oostenrijkse en Midden-Europese geschiedenis. Het historische centrum van Wenen heeft ook zijn karakteristieke skyline behouden. De bufferzone van 462 ha beschermt de directe omgeving van het ingeschreven eigendom.
authenticiteit
Het pand is qua ligging nagenoeg authentiek, zijn vormen en ontwerpen, en zijn substantie en materialen. Deze authenticiteit zit grotendeels in de overlappende en meerlagige verwevenheid van stedelijke gebouwen, structuren, en ruimtes. Het pand heeft in opmerkelijke mate de architecturale elementen behouden die de voortdurende uitwisseling van waarden aantonen door middel van authentieke voorbeelden uit de bovengenoemde drie sleutelperiodes van Europese culturele en politieke ontwikkeling. Naast de architecturale elementen, het historische centrum van Wenen heeft zijn rol als muziekhoofdstad van Europa behouden.
Het historische stedelijke weefsel van het historische centrum van Wenen wordt dus geïnformeerd door deze voortdurende uitwisseling, waardoor het stedelijk landschap in de loop van de tijd is geëvolueerd en gegroeid, weerspiegeld in het nieuwe, opkomende skyline buiten de bufferzone. De voortdurende ontwikkeling van Wenen vereist een zeer gevoelige benadering die rekening houdt met de kenmerken die de uitzonderlijke universele waarde van het onroerend goed in stand houden, inclusief de visuele kwaliteiten, met name met betrekking tot nieuwe hoogbouw.
Beveiligings- en beheervereisten
Ongeveer 75% van het onroerend goed is in particulier bezit, 18% is in staatseigendom, en 7% is eigendom van de rooms-katholieke kerk. Verschillende juridische instrumenten op zowel federaal als gemeentelijk/provinciaal niveau beschermen het historische centrum van Wenen en zijn bufferzone. Deze omvatten de Federale Monumentenbeschermingswet (Federal Law Gazette No. 533/1923, de meest recente wijziging die op 1 januari 2000 in werking is getreden), en het gemeentelijk Bouwbesluit, met zijn amendement op het behoud van de oude stad (Wetsblad nr. 16/1972). Delen van Wenen vallen onder de regeling van de Weense Natuurbeschermingswet (vanaf 1998). Andere juridische instrumenten, zoals de Garagewet en de Bosbeschermingswet, zijn ook relevant.
Naast deze voorschriften, de provincie Wenen heeft een bestemmingsplan en stadsontwikkelingsplannen als planningsinstrumenten aangenomen. Het bestemmingsplan, die op schaal 1:2000 een preciezere versie is van het Stedenbouwkundig Plan, verdeelt het grootstedelijk gebied in groene zones, ontwikkelingszones, en infrastructuurzones. Het stedenbouwkundig plan legt de ruimtelijke dimensies van de beschermingszones vast zoals gedefinieerd in de Wet op de instandhouding van de oude binnenstad van Wenen. Het beheerplan, die in 2002 werd uitgewerkt, verwijst naar de twee Werelderfgoederen in Wenen (Historisch centrum van Wenen, en Paleis en tuinen van Schönbrunn). Het plan vervult doelstellingen met betrekking tot het formaliseren van de procedures voor de juridische bescherming van culturele eigendommen, en het definiëren van de stedelijke bestuurlijke structuren voor cultuurgoederen en de noodzakelijke maatregelen voor het behoud van het cultureel erfgoed (erfgoed dat moet voldoen aan de eisen van ‘authenticiteit’, ontwerp, materiaal, en vakmanschap).
Het behouden van de kenmerken die de Outstanding Universal Value ondersteunen, authenticiteit, en integriteit van het onroerend goed in de loop van de tijd zal het nodig zijn om de uitdagingen aan te pakken die verband houden met ontwikkelingsdruk, visuele effecten, en modernisering van het historische weefsel dat ontstaat in de context van stedelijke ontwikkeling in een welvarende hoofdstad. Dergelijke uitdagingen leidden in 2005 tot de goedkeuring van het internationaal erkende "Memorandum van Wenen" over het beheer van historische stadslandschappen. Vanaf dat moment, stedenbouwkundige autoriteiten in Wenen hebben bijzondere aandacht besteed aan nieuwe, duurzaam, passend natuurbehoudbeleid. Als resultaat, het Stedenbouwkundig Plan werd herzien in lijn met de bepalingen van de Nota. De inspanningen moeten worden voortgezet om de samenhang van nieuwe ontwikkelingen met de buitengewone universele waarde van het historische centrum van Wenen te verzekeren, vooral van hoogbouw buiten de bufferzone.
