Bursa en Cumalıkızık:de geboorte van het Ottomaanse rijk
Uitstekende universele waarde
Korte synthese
Gelegen op de hellingen van de Uludağ-berg in het noordwesten van Turkije, Bursa en Cumalıkızık vertegenwoordigen de oprichting van een stedelijk en landelijk systeem dat in het begin van de 14e eeuw de eerste hoofdstad van het Ottomaanse rijk en de zetel van de sultan vestigde. In het vestigingsproces van het rijk, Bursa werd de eerste stad, die werd gevormd door kulliyes, in de context van het waqf-systeem (publieke schenkingen) dat de uitbreiding van de stad en haar architecturale en stilistische tradities bepaalt.
De specifieke ontwikkeling van de stad kwam voort uit vijf speerpunten, meestal op heuvels, waar de vijf sultans (Orhan Ghazi, Murad ik, Yildirim Bayezid, elebi Mehmed, Murad II) richtte openbare kulliyes op bestaande uit moskeeën, madrassa's (school), hamams (openbare baden), imarets (openbare keukens) en graven. Deze kulliyes, als centra met sociale, cultureel, religieuze en educatieve functies, de grenzen van de stad bepaald. Huizen werden gebouwd in de buurt van de kulliyes, veranderen in de loop van de tijd in buurten rond de kulliyes. Kulliyes waren ook gerelateerd aan landelijke gebieden vanwege het waqf-systeem. Bijvoorbeeld, het doel van Cumalıkızık als een waqf-dorp, wat betekent dat het permanent toebehoorde aan een instelling (een kulliye), was om inkomsten te verschaffen voor Orhan Ghazi Kulliye, zoals vermeld in historische documenten.
De uitzonderlijke stadsplanningsmethodiek komt tot uiting in de relatie van de vijf sultan kulliyes, waarvan er één de kern vormt van het commerciële centrum van de stad, en Cumalıkızık, het best bewaarde waqf-dorp in Bursa. Deze methode ontwikkelde zich tijdens de stichting van de eerste Ottomaanse hoofdstad in het begin van de 14e eeuw en breidde zich uit tot het midden van de 15e eeuw.
Criterium (i):Bursa werd opgericht en beheerd door de eerste Ottomaanse sultans, door een innovatief en ingenieus systeem, die een ongekend stedenbouwkundig proces ontwikkelde. De semi-religieuze Ahi-broederschaporganisaties gebruiken om het commerciële leven te leiden, en optimaal gebruik te maken van het openbare schenkingssysteem Waqf (met betrekking tot kulliyes en dorpen), ze hebben kulliyes opgericht als kernen die alle openbare infrastructuurdiensten leveren voorafgaand aan de oprichting van buurten. Deze centra zorgden voor de snelle vestiging van een levendige, duurzaam nieuw kapitaal voor een van de snelst groeiende rijken ter wereld.
Criterium (ii):Bursa, als de eerste hoofdstad van het Ottomaanse rijk, was van cruciaal belang als referentie voor de ontwikkeling van latere Ottomaanse steden. De nieuwe stadsontwikkelingsbenadering die door de vroege Ottomaanse sultans werd geïntroduceerd, was gebaseerd op de bouw van openbare infrastructuurcomplexen buiten de bestaande stadskern omringd door muren, en creëerde een nieuwe stad voor niet-stedelijke bevolking, die de Ottomaanse modelstad werd, later verwezen tijdens de uitbreiding van het Ottomaanse Rijk. De nieuwe hoofdstad met zijn sociale, religieuze en commerciële functies weerspiegelen de waarden van de samenleving en de waarden die zij van haar buren heeft aanvaard, gedurende lange jaren van migratie van Centraal-Azië naar het Westen. Dit komt ook tot uiting in de integratie van Byzantijnse, Seljuk, Arabisch, Perzische en andere invloeden in architecturale stilistiek.
Criterium (iv):Bursa en Cumalıkızık illustreren de eerste hoofdstad van de Ottomaanse sultans, heersers van een rijk dat honderden jaren lang van Anatolië tot Jemen reikte en delen van Europa en Noord-Afrika omvatte, die een uniek architectonisch plan ontwikkelde genaamd "Bursa-stijl" of "omgekeerd T-plan". In de eerste fase, de omgekeerde T geplande moskeeën, met gastenkamers, konden voldoen aan de functies van onafhankelijke gebouwen zoals openbare keuken en madrasah, die in de complexen als aparte gebouwen werden gebouwd, in latere stadia.
Kullyes, als sociale eenheden, voldoen aan de eisen van de samenleving en het leven vergemakkelijken, vorm gegeven aan de stad door als voorbeeld de multifunctionele structuur van dit plantype te nemen. Met andere woorden, het multifunctionele omgekeerde T-plan is een uitzonderlijk gebouwtype dat op unieke wijze het stadsplanningssysteem in Bursa illustreert. Deze kulliyes, met hun individuele gebouwen vormen ze de stedelijke kernen van dit systeem en geven ze kenmerkend het stedelijke landschap van Bursa. Hoewel individuele architecturale componenten in Bursa kunnen worden beschouwd als uitstekende voorbeelden van architectonisch type, aan dit criterium wordt voldaan door de ensembles, gemaakt door deze componenten (khans, bedesten, moskeeën, madrasa's, graven, hamams, en huizen).
Criterium (vi):Bursa wordt direct geassocieerd met belangrijke historische gebeurtenissen, mythen, ideeën en tradities uit de vroege Ottomaanse periode. Het mystieke beeld van de stad, gecreëerd door de aanwezigheid van de graven van vroege Ottomaanse sultans en de beroemde Hacivat- en Karagöz-personages die arbeiders waren bij de bouw van de Orhan Ghazi Kulliye, behoudt nauwe associaties met het vroege Ottomaanse leven. Veel sultans en hovelingen, dan de leiders van de moslimwereld, erkende het belang van Bursa als de spirituele hoofdstad van het Ottomaanse rijk, zelfs na de verovering van İstanbul en toonden hun loyaliteit aan hun voorouders en de stad, door Bursa te kiezen als de locatie voor de begrafenis.
Integriteit
De seriële componenten werden geselecteerd om alle elementen van de stad en een dorp te vertegenwoordigen, als een plannings- en ontwikkelingssysteem. De samenstellende delen werden geselecteerd uit de belangrijkste structuren die het stedelijke systeem vormden, waardoor de uitbreiding van een nieuw gebouwde en gevestigde hoofdstad mogelijk is, in een korte tijdspanne. De enige ontbrekende elementen van het hele oorspronkelijke systeem zijn enkele dorpen, die oorspronkelijk deel uitmaakten van het systeem en waarvan Cumalıkızık het best bewaarde voorbeeld is.
Terwijl het stedenbouwkundige systeem wordt vertegenwoordigd door de kulliyes, evenals de commerciële wijk die zich rond een van de kulliyes ontwikkelde, de woonwijken rond de kulliyes droegen bij aan het proces van stadsuitbreiding. De bescherming ervan binnen het totale beheer is zowel visueel als ruimtelijk essentieel voor de stedelijke integriteit. Het lijkt mogelijk, dat aanvullende componenten, zoals wegsystemen, poorten of woonwijken kunnen in de toekomst bijdragen aan de representatie van een volwaardig proces van stadsuitbreiding.
In termen van intactheid, de kulliyes zijn gedeeltelijk verwoest tijdens de aardbeving van 1855 en hebben daaropvolgende reparaties ondergaan. Sommige van de openbare keukens die in de kulliyes zijn geïntegreerd, zijn in de loop van de tijd verloren gegaan. Echter, de kulliyes blijven op dit moment fungeren als de brandpunten en openbare ruimtes van verschillende woonwijken. Gebouwen in het Khans-gebied, die zich ontwikkelde rond Emir Khan rond de Orhan Ghazi Kulliye in de historische commerciële as, nog steeds hun oorspronkelijke commerciële functies behouden, echter, Pirinç Han en Kapan Han werden gedeeltelijk beschadigd door de aanleg van nieuwe straten tijdens bouwactiviteiten in de 19e eeuw. Verder, Cumalıkızık dorp, met unieke voorbeelden van civiele architectuur heeft zijn landelijke karakter behouden. De setting van dit dorp draagt bij aan het begrip van de dorpsfunctie en de landbouwproductie die bijdraagt aan het onderhoud van de kulliye.
authenticiteit
Bursa en Cumalıkızık, zoals ontwikkeld als een geïntegreerd geheel door de eerste vijf Ottomaanse sultans, illustreren de geboorte van het Ottomaanse Rijk in de 14e en vroege 15e eeuw. Met behoud van een voldoende hoeveelheid van de originele 14e en 15e eeuwse stof, sommige van de kulliyes in de seriële componenten omvatten 19e-eeuwse toevoegingen en gedeeltelijke reconstructies. Andere constructies, zoals enkele commerciële eenheden, werden na brand verwoest en opnieuw opgebouwd. Nog, het Khans-gebied zet de handelscultuur van het Ottomaanse tijdperk tot op heden voort, inclusief traditionele rituelen zoals de eerste verkoop van de dag, onderhandelen, meester-leerling relaties, en nabuurschap onder handelaars. De plannen voor de binnenplaats van de Khan hebben hun authenticiteit in vorm en ontwerp behouden en zijn effectief geweest voor Khans om hun commerciële functies tot op heden te behouden.
In de kulliyes zijn veranderingen in gebruik en functie opgetreden, maar deze zijn goed gedocumenteerd. In het Muradiye-complex, bijvoorbeeld, de openbare keuken wordt gebruikt als restaurant, en de hamam als centrum voor mensen met een lichamelijke beperking. In het Yesil-complex is de madrasah nu het Museum van Turkse Islamitische Kunst. De kulliyes blijven nog steeds knooppunten die voldoen aan de sociale, culturele en religieuze behoeften van de inwoners, in overeenstemming met hun oorspronkelijke publieke functies, en blijven de Ottomaanse kenmerken van Bursa weerspiegelen.
Het dorp Cumalıkızık in zijn agrarische landschap geeft een algemeen beeld van een hoge mate van authenticiteit. Weinig van de huizen worden gebruikt voor andere dan woondoeleinden en het dorp lijkt een bijzondere sfeer te hebben behouden, geeft een indruk van vroeger. Verschillende aspecten, zoals het dorpspatroon, de in de woningen toegepaste vorm- en indelingsschema's, de gebruikte materialen, in het bijzonder de lokale steen voor de begane grond, hout voor de bovenverdiepingen en de typologie van daken, de landbouwvelden en de algemene omgeving geven een originele indruk ondanks enkele 19e-eeuwse reconstructies en regelmatige reparaties die op andere momenten zijn uitgevoerd. Het is belangrijk voor het behoud van de integriteit van Cumalıkızık om de continue aanwezigheid van de lokale bewoners te verzekeren en processen van intense commercialisering te vermijden.
Beveiligings- en beheervereisten
Het onroerend goed en al zijn onderdelen worden beschermd op het hoogste nationale niveau onder de bepalingen van de wet voor de bescherming van cultureel en natuurlijk erfgoed (de wet met nummer 2863). Dit impliceert dat de eindverantwoordelijkheid voor de seriële onderdelen bij het Ministerie van Cultuur en Toerisme ligt als de centrale instelling die verantwoordelijk is voor de instandhouding en het beheer van alle roerende en onroerende erfgoedstukken onder rijksbenaming. De gebouwen, die oorspronkelijk waqf eigendom waren, blijven momenteel onder de verantwoordelijkheid van de Regionale Directie van Stichtingen (Waqf). Alle uit te voeren projecten en aanvragen met betrekking tot waqf-eigendom moeten voor toestemming worden ingediend bij de Regionale Directie van Stichtingen. In aanvulling, 1/1000 geschaalde conserveringsplannen zijn aanwezig voor alle sitecomponenten. Projecten en aanvragen met betrekking tot dergelijke gebouwen moeten worden goedgekeurd door de Bursa Cultural Assets Regional Conservation Board.
Het Bursa (Khans Area en Sultan Kulliyes) en Cumalıkızık Management Plan is opgesteld om het publiek bewust te maken en een gedeeld kader te bieden waarin alle relevante en bevoegde mensen, instellingen en organen hebben deelgenomen, profiteren van de kennis en ervaring van alle belanghebbenden in dit proces. Het beheersplan werd opgesteld en wordt gecoördineerd door de Bursa Site Management Unit, dat is een filiaal van Bursa Metropolitan Municipality, in overeenstemming met het Supplement-2 van de wet genummerd 2863 (Verordening op het terreinbeheer). Het Beheersplan is goedgekeurd door de Raad voor Coördinatie en Toezicht, en door Bursa Metropolitan Municipality Council, in een proces waarin de bijdragen van de Raad van Advies zijn geïntegreerd. Het uitgevoerde Beheerplan speelt een belangrijke rol bij het aansturen van de instandhouding en het beheer van het vastgoed. Het vereist herziening en updates met regelmatige tussenpozen om te reageren op veranderende behoeften en uitdagingen volgens de kwaliteitsborgingsindicatoren die in het plan zijn gedefinieerd, en de monitoringindicatoren die later zijn toegevoegd.
Omdat de seriële componenten alleen de kernen van het stadsuitbreidingsproces van de Ottomaanse hoofdstad weerspiegelen, het integrale beheer van de omliggende bufferzones en de woon- en handelsgebieden tussen de verschillende sitecomponenten is essentieel voor het begrip van dit unieke stedenbouwkundige systeem. Overeenkomstig, het is van essentieel belang dat de beheersmechanismen en erfgoedoverwegingen goed zijn ingebed in het stadsplannings- en bestemmingsplanbeleid voor het historische centrum van Bursa en voldoende aandacht bieden wanneer dat nodig is. Als onderdeel van deze algemene managementaanpak, de aanzienlijke verkeers- en parkeerproblemen rond de sitecomponenten moeten worden aangepakt.
Het goedgekeurde beheersplan, met zijn doelstellingen en acties onder zeven thema's, speelt een belangrijke rol om het potentieel van de stad in goede banen te leiden.
