Zeventiende-eeuwse grachtengordel van Amsterdam binnen de Singelgracht
Uitstekende universele waarde
Korte synthese
De Amsterdamse grachtengordel illustreert voorbeeldige waterbouwkundige en stedenbouwkundige planning op grote schaal door de geheel kunstmatige creatie van een grootschalige havenstad. Kenmerkend voor deze middenklasse omgeving zijn de puntgevels, en de woningen getuigen zowel van de verrijking van de stad door maritieme handel als van de ontwikkeling van een humanistische en tolerante cultuur die verband houdt met de calvinistische reformatie. In de 17e en 18e eeuw, Amsterdam werd gezien als de realisatie van de ideale stad die als referentie stedelijk model werd gebruikt voor tal van projecten voor nieuwe steden over de hele wereld.
Criterium (i):De Amsterdamse grachtengordel is het ontwerp aan het eind van de 16e eeuw en de bouw in de 17e eeuw van een nieuwe en geheel kunstmatige ‘havenstad’. Het is een meesterwerk van waterbouwkunde, stadsplanning, en een rationeel programma van constructie en burgerlijke architectuur. Het is een uniek en innovatief, grootschalig maar homogeen stedelijk ensemble.
Criterium (ii):De Amsterdamse grachtengordel getuigt van een uitwisseling van aanzienlijke invloeden gedurende bijna twee eeuwen, niet alleen op het gebied van civiele techniek, stadsplanning, en architectuur, maar ook van een reeks technische, maritiem, en culturele velden. In de 17e eeuw was Amsterdam een cruciaal centrum voor internationale commerciële handel en intellectuele uitwisseling, voor de vorming en de verspreiding van het humanistische denken; het was in die tijd de hoofdstad van de wereldeconomie.
Criterium (iv):De Amsterdamse grachtengordel is een uitstekend voorbeeld van een gebouwd stedelijk ensemble dat expertise op het gebied van hydrauliek vereist en illustreert, civiele techniek, stadsplanning, bouwkundige en architecturale knowhow. In de 17e eeuw, het vormde het model voor de volledig kunstmatige ‘havenstad’ en het type Nederlandse eengezinswoning met zijn verscheidenheid aan gevels en gevels. De stad getuigt, op het hoogste niveau, tot een belangrijke periode in de geschiedenis van de moderne wereld.
Integriteit en authenticiteit
Het netwerk van grachten in concentrische cirkelbogen dat de basis vormt van de stedenbouwkundige opzet, samen met de radiale waterwegen en straten, overleeft in zijn geheel, met zijn oude oevers en historische geveluitlijningen.
De meeste huizen die in de 17e en 18e eeuw zijn gebouwd, zijn nog steeds in goede staat van instandhouding. Deze basissituatie is fundamenteel gezond voor een stedelijk ensemble dat nog springlevend en actief is. Echter, straten zijn soms verbreed en de gevelwoningen herbouwd, met name de huidige verkeersader Weesperstraat. De oude civiele en waterbouwkundige constructies zijn over het algemeen vervangen, hoge moderne gebouwen beïnvloeden sommige landschapsperspectieven, vooral in het noorden van het pand, en agressieve reclame vervuilt de visuele staat van het pand.
Beveiligings- en beheervereisten
Een zeer groot aantal gebouwen en bouwwerken wordt beschermd door rijks- en gemeentelijk erfgoed. De situatie met betrekking tot bescherming lijkt complex, in het kader van de exploitatie van Stadsdeel Amsterdam Centraal (het hart van de stad), maar de procedures die de bescherming regelen worden nageleefd. Een goed bewustzijn van de verantwoordelijken betekent dat de excessen van stedelijke groei die in het recente verleden soms moeilijk te beheersen waren, steeds beter lijken te worden beheerd, met name reclame binnen het pand en de visuele impact van hoge gebouwen op de stedelijke landschappen van het pand.
Alle beheersmaatregelen vormen een effectief en samenhangend systeem, onder verantwoordelijkheid van Stadsdeel Amsterdam en met garantie van Bureau Monumenten. Inmiddels is er een horizontaal beheers- en toezichtorgaan voor het vastgoed geïmplementeerd, Bureau Werelderfgoed Amsterdam.
