Angelica Kauffmann, Cornelia wijst naar haar kinderen als haar schatten

Een moment van moraliseren

Aan de kunstenaars van het achttiende-eeuwse Europa, het was niet genoeg om gewoon een mooi schilderij te schilderen. Ja, je zou je kunnen verbazen over je kleurgebruik, proporties, en hoe meesterlijk heb je de stof over je figuren gedrapeerd, maar dit was gewoon niet genoeg. Het verhaal dat wordt weergegeven moet ook de kijker verbeteren en een moraliserende boodschap meegeven. Dit was een gemeenschappelijk thema, zelfs vóór de opkomst van de neoklassieke trend (bijvoorbeeld Chardins doeken over het eenvoudige Franse plattelandsleven of Hogarths geschilderde commentaren op de rijke klassen van Engeland). Toen in het midden van de achttiende eeuw belangstelling ontstond voor de oude culturen van het Middellandse-Zeegebied - meer specifiek Rome - begon het moraliserende thema en omvatte ook verhalen uit de klassieke oudheid.

Angelica Kauffmann, Cornelia, Moeder van de Gracchi, Wijzend naar haar kinderen als haar schatten , C. 1785, olieverf op canvas, 40 x 50″ (Museum voor Schone Kunsten Virginia)

De in Zwitserland geboren schilder Angelica Kauffmann is slechts één kunstenaar die een bijdrage levert aan dit genre. Geschilderd in 1785, Cornelia, Moeder van de Gracchi, Wijzend naar haar kinderen als haar schatten , is haar onderwerp. Romeinse architecturale invloeden omlijsten twee vrouwen die geportretteerd zijn in wat men zich kan voorstellen dat typerend is voor oude Romeinse kleding, samen met drie kinderen, ook het dragen van meesterlijk gedrapeerde toga's met dunne leren sandalen. Ze zien eruit alsof ze rechtstreeks van het fronton van een tempel zijn gestapt.

Tiberius en Gaius Gracchus (detail), Angelica Kauffmann, Cornelia, Moeder van de Gracchi, Wijzend naar haar kinderen als haar schatten , C. 1785, olieverf op canvas, 40 x 50″ (Museum voor Schone Kunsten Virginia)

Een voorbeeld van deugd

Als je Kauffmanns eenvoudige presentatie vergelijkt met het vorige Rococo-genre, met de weelderige landschappen, schuimige pastelroze jurken, en mollige dartelende engeltjes, het is duidelijk dat de kunst een andere richting uitgaat. Dit schilderij is een exemplum virtutis, of een voorbeeld van deugd. Het verhaal dat Kauffmann schilderde is dat van Cornelia, een oude Romeinse vrouw die de moeder was van de toekomstige politieke leiders Tiberius en Gaius Gracchus. De broers Gracchi waren politici in de tweede eeuw v.G.T. Rome. Ze zochten sociale hervormingen en werden gezien als vrienden van de gemiddelde Romeinse burger. Dus waar hebben deze weldoeners van het volk hun voorbeeldige ethiek geleerd? Dat zou hun moeder zijn, Cornelia.

Detail, Angelica Kauffmann, Cornelia, Moeder van de Gracchi, Wijzend naar haar kinderen als haar schatten , C. 1785, olieverf op canvas, 40 x 50″ (Museum voor Schone Kunsten Virginia)

Het tafereel dat we op Kauffmanns schilderij zien, illustreert zo'n voorbeeld van Cornelia's leringen. Een bezoeker is naar haar huis gekomen om te pronken met een prachtige reeks sieraden en kostbare edelstenen, wat men schatten zou kunnen noemen. Tot ergernis van haar bezoeker, wanneer ze Cornelia vraagt ​​haar schatten te onthullen, brengt ze nederig haar kinderen naar voren, in plaats van te rennen om haar eigen juwelendoos te krijgen. De boodschap is duidelijk; de kostbaarste schatten van een vrouw zijn geen materiële bezittingen, maar de kinderen die onze toekomst zijn. Je kunt de schaamte bijna voelen als je naar het gezicht van de bezoeker kijkt, die Kauffmann knap heeft geschilderd met gefronst voorhoofd en licht opengesperde mond.

De verleiding van het oude Rome

Angelica Kauffmann, Angelica Kauffmann , C. 1770-75, olieverf op canvas, 73,7 x 61 cm (Nationale Portretgalerij, Londen)

Geboren in 1740, Angelica Kauffmann kreeg een eersteklas artistieke opleiding van haar vader, die een Zwitserse muralist was. Ze reisde door haar geboorteland Zwitserland, Oostenrijk, en uiteindelijk Italië, waar ze het werk van de oude kunstenaars met eigen ogen kon zien. Ze volgde in de traditie van de Grote Ronde, de educatieve excursie die veel rijke Europeanen maakten om de kunst te bewonderen en te bestuderen, architectuur, en geschiedenis van het oude Rome.

De belangstelling voor oude mediterrane culturen werd niet alleen aangewakkerd door de culturele producties van Rome, maar ook door de nieuw ontdekte overblijfselen van de oude Romeinse steden Herculaneum en Pompeii, die in 1738 en 1748 werden opgegraven, respectievelijk. Bedekt door de vulkanische as van de Vesuvius in augustus 79 CE, een bijna perfecte scène van het typische oude leven werd bewaard. Deze bevindingen leidden niet alleen tot een hernieuwde belangstelling voor de klassieke oudheid in de achttiende-eeuwse kunst en architectuur, maar inspireerde ook nieuwe mode, interieur ontwerp, en zelfs tuinen en servies. Dit was een vondst die men persoonlijk moet zien, en Angelica Kauffman had het geluk om de Grand Tour te nemen zoals zoveel van haar collega-artiesten.

Verlichtingsidealen

Hoewel de geometrische symmetrie en eenvoud van de kunsten in de oudheid het werk van Kauffman en andere neoklassieke kunstenaars enorm hebben geïnspireerd, deze oude samenlevingen waren ook in lijn met de Verlichtingsidealen, die vaak werden gezien als het hoogtepunt van de menselijke beschaving. Griekenland en Rome - zo werd gevoeld - waren de culturen die ons de verlichte politieke systemen van democratie en republicanisme gaven, in tegenstelling tot de moderne monarchieën, die in het midden en het einde van de achttiende eeuw in toenemende mate zou worden bekritiseerd als corrupt en willekeurig. De Ouden konden het moderne publiek instrueren in patriottisme, burgerdeugd, en ethiek, en de moraliserende boodschap van Kauffmann is een prachtig voorbeeld van deze trend.

Deze heropleving van de klassieke oudheid was een cultureel fenomeen dat niet alleen artistieke praktijken beïnvloedde, maar vormde ook de moderne geest. Angelica Kauffman zou zich uiteindelijk in Engeland vestigen, waar ze veel succes genoot als portretkunstenaar en historieschilder. In een tijd die kan worden omschreven als patriarchaal op zijn best en chauvinistisch op zijn slechtst, Kauffmann speelde een grote rol in de Britse kunstscene. Ze exposeerde regelmatig op de prestigieuze Koninklijke Academie en had veel aristocratische en zelfs koninklijke beschermheren. Cornelia wijst naar haar kinderen als haar schatten is echt een van de beroemdste schatten van Kauffmann, en positioneerde haar permanent als een pionier van de neoklassieke beweging.