Historische wijk van Willemstad, Binnenstad en Haven, Curacao
Uitstekende universele waarde
Korte synthese
De historische wijk Willemstad is een voorbeeld van een koloniale handels- en bestuursnederzetting. Het werd opgericht door de Nederlanders op het eiland Curaçao, gelegen in de zuidelijke Caraïben, nabij het puntje van Zuid-Amerika. Te beginnen met de bouw van Fort Amsterdam in 1634 op de oostelijke oever van de Sint Annabaai, de stad ontwikkelde zich in de loop van de volgende eeuwen voortdurend.
De moderne stad, de hoofdstad van de eilandstaat Curaçao, bestaat uit een aantal verschillende historische wijken, als gevolg van verschillende tijdperken van koloniale stadsplanning en ontwikkeling. Punda, het oudste deel van de stad, werd in de 17e eeuw gebouwd aan de oostkant van de Sint Annabaai, grenzend aan Fort Amsterdam en is het enige deel van de stad met een verdedigingssysteem bestaande uit muren en wallen. De andere drie historische stadsdelen (Pietermaai, Otrobanda en Scharloo) dateren uit de 18e eeuw. Waterfort en Riffort, ook opgenomen in het ingeschreven eigendom, werden eind jaren 1820 gebouwd als onderdeel van een uitgebreidere reeks vestingwerken. Midden in het historische gebied ligt een natuurlijke diepwaterhaven. Het gehele terrein beslaat 86 ha en is omgeven door een bufferzone van 87 ha.
De architectuur van Willemstad is niet alleen beïnvloed door Nederlandse koloniale concepten, maar ook door het tropische klimaat en bouwstijlen uit steden in het hele Caribische gebied, waarmee de nederzetting handel dreef. Vroege woningen gebouwd in Punda volgden het Nederlandse stedenbouwkundige ontwerp. In de 18e eeuw, lokale materialen en vakmanschap, evenals nieuwe architecturale elementen, zoals galerijen, begon te verschijnen. Toen de stad zich buiten Punda uitbreidde, de bouwstijl van de woningen evolueerde. Bijvoorbeeld, de ontwikkeling van Otrobanda werd niet beperkt door wallen en huizen werden gebouwd op ruime kavels en leken op plantagehuizen omringd door galerijen. Bovendien, de sociale en culturele verschillen met Afro-Amerikaans, Iberische en Caribische inwoners hebben bijgedragen aan de verrijking van de bouwtradities en het culturele leven van de stad. Het resultaat is een Europese bouwstijl met regionale aanpassingen in een rijk scala aan Caribische kleuren. De kleurrijke gebouwen van Willemstad zijn een lokale traditie uit 1817, toen de vorige stijl van witte kalkafwerking aan de buitenkant van een gebouw verboden was, blijkbaar om het gezichtsvermogen te beschermen tegen de schittering. De overheersende kleuren zijn rood, blauw, okergeel en verschillende tinten groen.
Willemstad is een uitzonderlijk goed bewaard gebleven voorbeeld van een Nederlandse koloniale handelsnederzetting. Door de uitwisseling van culturen, het deelt een gemeenschappelijke culturele geschiedenis met andere zustersteden in het Caribisch gebied, dat is een heel bijzonder aspect van het pand. De unieke ligging in een natuurlijke haven kwalificeert het Historische Gebied van Willemstad als een zeldzaam voorbeeld van een historische havenstad gelegen in een omgeving van natuurlijk water.
Criterium (ii):Het Historische Gebied van Willemstad is een koloniaal ensemble in het Caribisch gebied, die de organische groei van een multiculturele gemeenschap gedurende drie eeuwen illustreert. Het vertegenwoordigt ook een opmerkelijke historische havenstad in het Caribisch gebied in de periode van Nederlandse expansie met belangrijke stedenbouwkundige en architectonische kwaliteiten.
Criterium (iv):De vier historische stadsdelen van Historisch Willemstad tonen de opeenvolgende stadia van historische ontwikkeling in de loop van eeuwen van de stad. De stad kan gemakkelijk worden gelezen en gebruikt als leerboek voor zijn historische en culturele ontwikkeling.
Criterium (v):Het historisch stedenbouwkundig weefsel en de historische architectuur zijn gebaseerd op voorbeelden van Europese tradities die zijn overgebracht naar de Nieuwe Wereld. Invloeden van Amerika en Afrika en culturele elementen van de regio transformeerden de Europese elementen in een typisch Caribische ontwikkeling.
Integriteit
Het Historisch Gebied van Willemstad heeft zijn integriteit behouden door het voortbestaan van de historische stedenbouwkundige structuur uit de periode 1650-1800. De opname van een aantal verschillende historische wijken rond een actieve haven, die nog steeds dienst doet als toegangspoort tot de stad, weerspiegelt de evolutie ervan gedurende meer dan drie eeuwen. Een groot deel van het stratenpatroon en de stedelijke structuur van het pand, zoals de smalle steegjes van Punda en Otrobanda, zijn relatief intact.
De stad is niet zonder verandering en schade aan de historische gebieden. Ontwikkelingen die verband houden met de olie-industrie hadden een impact op het historische gebied, te beginnen met de komst van de olieraffinaderij van Shell in het begin van de 20e eeuw. De aanleg van een snelweg (jaren '60) en van toegangswegen voor de Koningin Julianabrug (1974) doorsnijden de historische wijken Otrobanda en Scharloo. Aanvullend, branden in Punda en Otrobanda veroorzaakten schade aan de historische infrastructuur.
Bedreigingen voor het historische gebied bestaan mede door het verlies van historische gebouwen, als gevolg van gebrek aan onderhoud door de eigenaren en milieuschade door zout water en klimaat. Aanvullend, er is ontwikkelingsdruk in verband met de toeristische sector, waarvan de impact te zien is in de hotelbouw in Punda en langs de waterkant evenals de herontwikkeling van Waterfort.
Begin jaren negentig begon nieuwe conserveringsorganisaties werden opgericht en nieuwe procedures geïmplementeerd, waaraan nieuwe ontwikkelingen in het historische gebied moeten voldoen. Ook werden verschillende ontwikkelingsprojecten op organische wijze uitgevoerd. Naast particuliere ontwikkelingen zoals in Kura Hulanda en Pietermaai, de overheid en overheidsinstanties hebben een leidende rol gespeeld bij de vernieuwing van de binnenstad in de historische wijken van Otrobanda (Stegengebied, Koralengebied), en meer recentelijk in de historische wijken van Scharloo en Fleur de Marie.
authenticiteit
Het stedelijk weefsel en het historische stadsbeeld blijven relatief onveranderd en de verschillende zones in de binnenstad zijn nog steeds herkenbaar. Sint Annabaai blijft opereren als een actieve werkhaven. Fort Amsterdam behoudt een bestuurlijke functie en is de locatie van de Gouverneurswoning, het ministerie, verschillende regeringskantoren, evenals de Verenigde Protestantse Kerk. Het stedenbouwkundig plan van Punda is grotendeels behouden gebleven, inclusief de steegjes en originele straatnamen. Archeologische werkzaamheden die in 1990 in deze wijk zijn uitgevoerd, hebben informatie opgeleverd over dit oudste deel van Willemstad.
Wat de architectuur van de stad betreft, veel van de monumenten zijn authentiek van ontwerp, materialen en vakmanschap, en zijn beschermd als historische monumenten. De traditie van kleurrijke buitenkanten van gebouwen gaat verder met een reeks rode, blauw, okergeel, en groen. Er is ook een kenmerkende Curaçaose barokke architectuurstijl, voornamelijk te vinden op de grotere kavels Otrobanda en Scharloo. Gemeenschappelijk kenmerk van deze stijl is de gebogen Hollandse gevel waarvan het Penhagebouw (1708) het bekendste voorbeeld is. Nieuwbouw wordt geïntegreerd in bestaande gebouwen.
Slechte infill ontwikkeling, gefragmenteerd stedelijk weefsel, samen met restauraties voorafgaand aan de invoering van regelgeving hebben een impact gehad op de authenticiteit van een aantal historische gebouwen. Momenteel, de regels en voorschriften met betrekking tot de vervanging van geïmporteerde materialen bij restauratie- en conserveringsprojecten worden strikt nageleefd.
Beveiligings- en beheervereisten
Op 10 oktober, 2010, het eiland Curaçao een apart land werd binnen het Koninkrijk der Nederlanden, die een drastische transformatie van de overheidsstructuur en het niveau van de verantwoordelijke overheidsinstanties met zich meebracht. Door dit transformatieproces het opzetten van een beheerorganisatie is moeizaam verlopen en de werkzaamheden aan het beheerplan zijn on hold gezet.
De politieke situatie had geen invloed op de zorg voor het Werelderfgoed. Een overgangswet heeft ervoor gezorgd dat alle wet- en regelgeving die voorheen gold voor de Nederlandse Antillen en het eiland Curaçao nu rechtsgeldig is in het nieuwe land Curaçao. Verouderde regelgeving en plannen worden vervolgens geactualiseerd. Binnen de nieuwe regeringsstructuur het ministerie van Verkeer, Transport en Stedenbouw is verantwoordelijk voor het beheer van het Werelderfgoed.
Particulier eigendom omvat een grote meerderheid van de gebouwen en eigendommen binnen het historische gebied (ongeveer 90%). Fort Amsterdam is eigendom van de rijksoverheid en een aantal monumenten in Scharloo-Oost is eigendom van de overheid of aanverwante instellingen.
Een in elkaar grijpend systeem van wetten en verordeningen vormt een formeel beleid voor de bescherming van individuele eigendommen, gebouwengroepen en het stadsbeeld als geheel. Deze wet- en regelgeving betreft onder meer:het Eilandsbrede Ontwikkelingsplan (bestemmingsplan), die het pand als stadsbeeld beschermt, en de Monumentenverordening ( Monumenten Eilandsverordening, voor objecten op het land en onder water), het bieden van bescherming aan de individuele monumenten binnen de site. Extra bescherming wordt geboden via de Landsverordening Maritiem Beheer, het Verdrag van Malta, de bouwverordening, en de Eilandsverordening Ruimtelijke Ontwikkelingsplanning Curaçao (EROC)).
Er is ook een gestructureerd systeem van officiële instanties die betrokken zijn bij de bescherming en het behoud van het historische gebied. Binnen de afdeling Stedenbouw, Ontwikkeling en huisvesting, het Monumentenbureau is volledig verantwoordelijk voor de bescherming en het behoud van monumenten, inclusief het historische stadsbeeld. Nieuwe ontwikkelingen en ontwikkeling van de stedelijke ruimte vallen onder de verantwoordelijkheid van de afdeling Programma's en Projecten. Financiering vindt plaats via de Meerjarenprogramma Bijdrageregeling monumentenzorg (meerjarenprogramma Bijdrageregeling monumentenzorg), het Sociaal Economisch Initiatief ( Sociaal Economisch Initiatief ), en andere initiatieven.
