Surrealistische technieken:collage
Max Ernst, Pagina van Une Semaine de Bonte, Deel II:Water , 1934 (MoMA)
Een overweldigende droom
Een vrouw slaapt in een uitbundig versierd bed met gordijnen met franjes en kwastjes. Een bebaarde man gekleed in een geklede jas staat in de slaapkamer en kijkt naar haar, zijn kin in zijn hand. Achter hem doemen een onevenredig grote tafel en stoel op, en onder zijn voeten staat de vloer onder water. Hij negeert zowel het kolkende water als de twee naakte mannen aan zijn voeten die rondhouten vasthouden, schijnbare slachtoffers van een schipbreuk.
We kijken naar een van de vele wild ongerijmde scènes waaruit Max Ernsts surrealistische collageroman bestaat Une Semaine de Bonte ( Een week van vriendelijkheid ) Dit beeld van een man die een slapende vrouw bestudeert, suggereert direct een belangrijke invloed op Ernst en de surrealisten in het algemeen, de psychoanalytische theorieën van Sigmund Freud, in het bijzonder zijn studie van dromen.
In navolging van Freud, de surrealisten beschouwden dromen als een belangrijk middel om toegang te krijgen tot het onbewuste, en ze publiceerden veel verslagen van hun eigen dromen in het tijdschrift La Révolution Surréaliste . Hier, Ernst verzamelde beelden uit oude boekillustraties om een droomachtige scène weer te geven die zich heeft gemanifesteerd in de slaapkamer van een vrouw en de veronderstelde dromer en haar waarnemer volledig dreigt te overweldigen.
Irrationele nevenschikking
De surrealisten zagen collage als een middel om uit te voeren wat zij beschouwden als de fundamentele poëtische activiteit van de onbewuste geest, de combinatie van verschillende entiteiten om iets nieuws te creëren. Zowel surrealistische dichters als kunstenaars gebruikten collagetechnieken. Zoals automatisch schrijven, collage stelt schrijvers en kunstenaars in staat om snel bestaande elementen te combineren en naast elkaar te plaatsen, of het nu woorden of beelden zijn, en transformeer ze in nieuwe creaties. Deze irrationele nevenschikking van reeds bestaande elementen weerspiegelt de constructie van dromen, die ook schijnbaar niet-gerelateerde dingen samenbrengen om vreemde verhalen en scènes te creëren.
Max Ernst, Hier zweeft alles nog , 1920, bedrukte papieren collage met potlood op cardstock, 6 ½ x 8 ¼ inch (MoMA)
In Hier zweeft alles nog Max Ernst heeft afbeeldingen van een visskelet en een kever in collage gezet op een militaire foto van een luchtbomaanval, waardoor een zeegezicht ontstaat waarin een stoomboot een enorme spookvis tegenkomt. We kunnen de individuele bronafbeeldingen identificeren als we goed kijken, maar ze zijn getransformeerd door hun nieuwe context, en hun oorspronkelijke betekenis is niet langer relevant. Ze zijn onderdeel geworden van een nieuwe wereld.
Manifestaties van het onbewuste
Ernst was de eerste beeldend kunstenaar die zich aansloot bij de surrealistische beweging, en zijn vroege dada-collages zoals Hier zweeft alles nog waren een belangrijke katalysator voor de ontwikkeling van het surrealisme. Als dadaïst gebruikte Ernst aanvankelijk collagetechnieken van juxtapositie om gevestigde verwachtingen en rationaliteit te schenden. Voor de surrealisten, echter, de verstoringen en ontwrichtingen van collage waren niet alleen willekeurige beeldenstorm; het waren directe manifestaties van onbewust denken.
Max Ernst, Boven de wolken loopt middernacht , 1920, collage
De zin
zo mooi als de toevallige ontmoeting van een paraplu en een naaimachine op een snijtafel
van Les Chants de Maldoror door de negentiende-eeuwse schrijver bekend als de Comte de Lautréamont was een toetssteen voor de surrealisten. Het belichaamde hun idee dat de vereniging van ongelijksoortige objecten of woorden kan resulteren in nieuwe en prachtige creaties. Ernst beschreef het mechanisme van collage op een meer algemene manier als "de koppeling van twee werkelijkheden, onverenigbaar in uiterlijk, op een vliegtuig dat blijkbaar niet bij hen past.” [1] Wat voortkomt uit die koppeling is iets dat voorheen onbekend was, een nieuwe realiteit.
Gewone dingen transformeren
Collagetechnieken werden in de 19e eeuw veel gebruikt door vrouwen die albums en decoratieve objecten maakten. In de 20e eeuw werden ze geadopteerd door de kubistische schilders Picasso en Braque, die ze gebruikten om hun verkenning van representatiestrategieën en picturale vorm uit te breiden.
Pablo Picasso, Gitaar, Bladmuziek, en glas , 1912, collage en houtskool aan boord, 18 7/8 x 14 ¾ inch (McNay Museum, San Antonio)
In tegenstelling tot de kubisten, de surrealisten waren niet geïnteresseerd in formele kwesties of in wat zij zagen als eng esthetische zorgen. Ze zagen collage als een middel om gewone dingen te transformeren, zoals behang, en verander ze in toegangspunten tot een andere wereld.
Max Ernst, Une Semaine de Bonte, Deel 3:Het hof van de draak , 1934
In zijn collageromans zoals Une Semaine de Bonte , Ernst benutte het potentieel van collage om de orde van de zogenaamde realiteit in extreme mate door elkaar te halen. Hij plaatste individuele collagebeelden van een fantasierijk opnieuw geordend universum in een uitgebreid visueel verhaal gebaseerd op een onlogische reeks verplaatsingen en irrationele re-integraties. Om het onafhankelijke bestaan van de fantasierijk gecreëerde wereld te benadrukken, deze collages zijn naadloos. In tegenstelling tot kubistische collages, waar de verschillende delen duidelijk zichtbaar blijven, Surrealistische collages verbergen de hechtingen tussen de samenstellende eenheden, waarbij de nadruk wordt gelegd op de "realiteit" van het uiteindelijke beeld in plaats van op de procedures en materialen van de creatie.
Een fundamentele techniek
Salvador Dalí, Verlichte genoegens , 1929, olie en collage aan boord, 9 3/8 x 13 ¾ inch (MoMA)
Het basismechanisme van collage, irrationele nevenschikking of het samenbrengen van radicaal onverenigbare dingen, was fundamenteel voor het surrealisme, net zoals het fundamenteel is voor de manier waarop dromen werken volgens Freud. Salvador Dalí combineerde collage en olieverf in enkele van zijn vroege surrealistische werken, maar zelfs als hij geen letterlijke collage-elementen opnam, het conceptuele mechanisme van de techniek blijft de kern van zijn werk. In Verlichte genoegens we zien Dalí's slaapprofiel in het midden, omringd door de ongerijmde objecten van zijn onbewuste gedachten.
Op de voorgrond, direct onder het profiel van Dalí, een bebaarde man in een pak grijpt een vrouw in een nachtjapon terwijl ze allebei in het water staan. Let op de gelijkenis met de Ernst-scène waar we hierboven voor het eerst naar keken; beide werken illustreren beelden die Freud beschreef als vaak voorkomend in dromen. Rondom Dalí's profiel zijn wat hij zijn "obsessies, ” en deze zijn gegroepeerd in een collage-achtige presentatie. Sommige figuren zijn zelf samengevoegde beelden, zoals het hoofd van de lachende vrouw, wat ook een schuimende bierpul is, en haar nek, wat ook een meisjesgezicht is in de vorm van een mok.
René Magritte, Tijd gefixeerd , 1938, olieverf op canvas, 57 7/8 x 38 7/8 inch (Art Institute of Chicago)
Het conceptuele mechanisme van collage staat ook centraal in veel van de schilderijen van René Magritte, die de irrationele nevenschikking van ongelijksoortige objecten in een realistische stijl weergeven. In Tijd gefixeerd een stoomtreinmachine komt via de open haard een kamer binnen. De schaal is onmogelijk, maar de details van de voorstelling zijn zo nauwgezet, inclusief de slagschaduw van de trein en de stoom die door de schoorsteen omhoog gaat, dat we ertoe worden gebracht dit te beschouwen als een nauwkeurige weergave van de wereld van dromen waar zulke ongelooflijke combinaties alledaags zijn.
De surrealistische nevenschikking van ongelijksoortige entiteiten, of het nu letterlijk of conceptueel is, heeft herkenbare elementen nodig om zijn verrassende en vernieuwende effecten te bereiken. Deze afhankelijkheid van realistische weergave onderscheidde het surrealisme van de meeste moderne kunststromingen, die realisme verwierp als een achterhaalde zorg met onderwerp in plaats van artistieke vorm. Voor de surrealisten, echter, toewijding aan eng artistieke zaken zoals vorm, stijl en techniek was een afstand doen van het potentieel van kunstenaars om de wereld te veranderen. collage, met zijn vermogen om de werkelijkheid te hervormen in uitdagende, maar nog steeds herkenbare manieren, was een centrale techniek in de revolutionaire inspanningen van de surrealisten. Het liet precies zien hoe de geest de wereld op een concrete manier opnieuw kon maken, door nieuwe en onverwachte combinaties van bestaande dingen te gebruiken om een nieuwe realiteit te creëren.
Max Ernst, Rust van La Femme de 100 Têtes , 1929 (MoMA)
Opmerkingen:
- Max Ernst, Voorbij schilderen, vertaald door Dorothea Tanning. (New York:Wittenborn, Schultz, 1948), P. 13.
