Kasteel van Litomyšl
Uitstekende universele waarde
Korte synthese
Het kasteel van Litomyšl is een uitstekend voorbeeld van een renaissancistisch landhuis met arcades, een type structuur dat voor het eerst werd uitgevonden in Italië en vervolgens werd ontwikkeld in de Tsjechische landen om een volwassen vorm te creëren met een speciale architectonische waarde. Gelegen aan een belangrijk communicatieknooppunt op de hoofdroute tussen Bohemen en Moravië, in de regio Pardubice, Litomyšl was een versterkt centrum op de heuvel waar nu het kasteel staat.
Het werk aan het renaissancegebouw begon in 1568 onder toezicht van Jan Baptista Avostalis (Giovanni Battista Avostalli), die al snel werd vergezeld door zijn broer Oldřich (Ulrico). Het grootste deel van het werk was in 1580 voltooid. Het interieur van het kasteel onderging tussen 1792 en 1796 veranderingen, gebaseerd op de ontwerpen van Jan Kryštof Habich, maar hij was voorzichtig om de renaissance-uitstraling van het mooie gebouw met indrukwekkende gevels te behouden.
Het kasteel is een viervleugelig, drie verdiepingen tellende structuur met een asymmetrische dispositie. De westelijke vleugel is de grootste, terwijl de zuidelijke vleugel een arcadengalerij met twee verdiepingen is, het sluiten van de tweede vierkante binnenplaats (een kenmerk dat uniek is voor Litomyšl). De kruisgewelfde arcaden loopt door rond de westelijke en oostelijke kanten van de binnenplaats. De zuidoostelijke hoek van de oostelijke vleugel bevat de kasteelkapel. Een van de meest opvallende kenmerken van het interieur van het kasteel is het fraaie neoklassieke theater uit 1796-97 in de westelijke vleugel. De originele geschilderde decoratie van het auditorium, toneelversieringen en toneelmachines zijn intact gebleven. Het huis heeft een rijk gedecoreerd interieur, in wezen renaissance van vorm en met weelderige laatbarokke of neoklassieke versieringen in de vorm van uitgebreid pleisterwerk en wand- en plafondschilderingen.
De gebouwen die bij het kasteel horen, zijn allemaal gebouwd of herbouwd in de loop van de wijzigingen die het kasteel zelf in de loop van de tijd heeft ondergaan, en dit wordt weerspiegeld in hun bouwstijlen. Onder de bijgebouwen, de meest interessante is de brouwerij, de geboorteplaats van Bedřich Smetana, een van de grootste Tsjechische componisten aller tijden. Het ligt ten zuiden van de eerste binnenplaats. Oorspronkelijk gebouwd als aanvulling op het kasteel, met sgraffito-decoratie uit de Renaissance, het werd gerenoveerd door de bekende architect František Maximilián Kaňka na de brand van 1728 en kreeg het huidige uiterlijk. Het ensemble omvat ook de voormalige Franse formele tuin met zijn saletta (paviljoen) in barokstijl en een 18e-eeuws park in Engelse stijl.
Criterium (ii):Het kasteel van Litomyšl is een uitstekend en perfect bewaard gebleven voorbeeld van het arcadenkasteel, een type gebouw dat voor het eerst is ontwikkeld in Italië en is aangepast in de Tsjechische landen om een geëvolueerde vorm van speciale architectonische kwaliteit te creëren.
Criterium (iv):Kasteel Litomyšl illustreert op uitzonderlijke wijze de aristocratische residenties van Midden-Europa in de Renaissance en hun latere ontwikkeling onder invloed van nieuwe artistieke bewegingen.
Integriteit
Alle belangrijke elementen waarop de uitzonderlijke universele waarde van het onroerend goed is gebaseerd, bijv. de voormalige adellijke residentie, de tuin, de entree binnenplaats en de bijgebouwen, bevinden zich binnen zijn grenzen. De afbakening en grootte zijn geschikt. Geen van de fysieke kenmerken van het pand wordt bedreigd. Het kasteel heeft alle originele kenmerken behouden (de integriteit van het ensemble en de plattegrond van het hoofdgebouw), de hoge artistieke kwaliteit (de formele logica van de drie verdiepingen tellende arcadengalerijen, de schilderachtige sgraffiti, de "Laatbarok-klassieke" interieurdecoratie) en de relatie van het ensemble met zijn stedelijke omgeving. Ook de vergezichten zijn bewaard gebleven. De bufferzone is afgebakend; het bestaat uit een verklaard stedelijk erfgoedreservaat en zijn beschermende zone, die beide stedelijke structuren hebben gestabiliseerd.
authenticiteit
De authenticiteit van het pand is hoog. De afzonderlijke componenten blijven fysiek met elkaar geïntegreerd in hun oorspronkelijke staat, terwijl het complex zijn ruimtelijke relatie met zijn historische stedelijke omgeving behoudt. De opeenvolgende wijzigingen en conserveringswerken die gedurende honderden jaren hebben plaatsgevonden, zijn gerespecteerd. Er is geen poging gedaan om een bepaalde periode te selecteren om weer te geven, maar in plaats daarvan wordt de organische evolutie in haar geheel gepresenteerd. De huidige vorm en uitstraling, met inbegrip van de vloeren met open Renaissance arcades op de binnenplaats en sgraffito versieringen op de gevels en op de gevels, worden bepaald door het oorspronkelijke ontwerp. Restauratiewerkzaamheden zijn uitgevoerd met gebruikmaking van materialen en historische technieken die voldeden aan de internationale normen voor erfgoedbehoud.
Beveiligings- en beheervereisten
Het pand is beschermd onder Wet nr. 20/1987 Coll. over het behoud van het staatserfgoed, zoals gewijzigd als aangewezen nationaal cultureel erfgoed. Het geniet dus de hoogste graad van rechtsbescherming. De bufferzone van het pand bestaat uit het historische centrum van de stad, dat is aangewezen als stedelijk erfgoedreservaat en zelf een beschermingsgebied heeft. Op het grondgebied van het onroerend goed en van zijn bufferzone, er is geen verandering in het stedelijk gebied gepland.
Duurzaam gebruik van bijgebouwen is het hoofddoel van het voltooide Castle Hill Revitalization-project, die ook enkele hedendaagse, echter omkeerbaar, architectonische ingrepen in het pand. Belangrijke langetermijnproblemen van het hoofdgebouw van het kasteel (ontoereikend gebruik of beginnende verslechtering van bepaalde delen) worden aangepakt door een nieuw opgesteld project dat ook de ervaring van Castle Hill Revitalization weerspiegelt.
De verantwoordelijkheid voor het vastgoedbeheer wordt gedeeld door de staat via het National Heritage Institute en de stad Litomyšl, die instaan voor het onderhoud, bescherming en promotie van het onroerend goed. Het beheersplan van het pand is in voorbereiding. Financiële instrumenten voor het behoud van het onroerend goed omvatten subsidieregelingen en financiering via het programma van het Ministerie van Cultuur van de Tsjechische Republiek dat is toegewezen aan het onderhoud en de instandhouding van het onroerend cultureel erfgoed, evenals financiële middelen die uit andere overheidsbegrotingen zijn toegewezen. Onderhoud van het pand wordt uitgevoerd volgens een geplande planning.
Sinds 2000, jaarlijkse monitoringrapporten zijn opgesteld op nationaal niveau ten behoeve van de beheerder van het werelderfgoed, het Ministerie van Cultuur, het National Heritage Institute en andere betrokken instanties.
