Leda en de zwaan door Leonardo da Vinci

Leonardo was erg geobsedeerd door het thema Leda gedurende de tijd dat hij aan de Mona Lisa werkte en terwijl hij in Milaan was, maakte hij veel schetsen van de zwanen in de gracht rond het Castello. Het beeld werd beschreven door Cassiano del Pozzo in 1625; in dit stadium, het was in de koninklijke collectie in Fontainebleau:"Een staande figuur van Leda die bijna helemaal naakt is, met de zwaan naar haar en twee eieren, uit wiens gebroken schelpen vier baby's komen, Dit werk, hoewel enigszins droog van stijl, is prachtig afgewerkt, vooral in de borst van de vrouw; en voor de rest van het landschap en het plantenleven worden met de grootste ijver weergegeven. Helaas, het beeld is in een slechte staat omdat het is gemaakt op drie lange panelen die uit elkaar zijn gesprongen en een bepaalde hoeveelheid verf hebben afgebroken."

Tegen de achttiende eeuw, het kunstwerk was volledig voor ons verloren; gelukkig, er blijven nog een aantal dingen over om een ​​goed idee te geven hoe het eruit zag. Er zijn Leonardo's tekeningen van het hoofd en de buste van Leda; een beroemde tekening werd in 1506 gemaakt door Raphael; een rode krijttekening die mogelijk is gemaakt door een assistent van Leonardo; een foto van Bugiardini die was gebaseerd op de originele cartoon van Leonardo (gemaakt in 1504); een ander exemplaar waarschijnlijk door Francesco Melzi en gebaseerd op de tweede cartoon van Leonardo (getekend rond 1508); plus een kopie van een andere leerling, Cesare da Sesto; van dit laatste werk wordt gezegd dat het het dichtst bij het origineel van Leonardo ligt en wordt op deze pagina weergegeven. Leonardo's hoofd- en kapselstudie voor Leda en de zwaan is gesigneerd; opgemerkt moet worden dat dit niet zijn handtekening is, later toegevoegd door een van de eigenaren.

Van de twee cartoons die Leonardo voor dit werk maakte, toonde één Leda geknield en gebruikte voornamelijk gebogen lijnen om een ​​kronkelende beweging te suggereren die de vruchtbaarheid benadrukte; de andere had haar in een staande positie. In het laatste schilderij zat Leda in de tweede van de twee poses en leek ze terug te deinzen voor de zwaan, terwijl het er tegelijkertijd een verlegen aantrekkingskracht op uitoefent. Leda's hoofd was bescheiden verlaagd en gaf een maagdelijke uitstraling, in tegenstelling tot, haar figuur was weelderig, een volwassen lichaam met een jong hoofd op haar schouders. Zoals veel van Leonardo's onderwerpen, haar haar was tot in de kleinste details geverfd. Ze werd omringd door het meest vruchtbare landschap dat Leonardo - tegen die tijd 54 jaar oud - had geproduceerd sinds zijn werkplaatsdagen. De zwaan was Jupiter in een van zijn vele vermommingen en de baby's waren Castor en Pollux, en Helen en Clytaemnestra.